Na veel omzwervingen zijn op 11 juni 2018 van alle voorstellen omtrent de initiatiefwet partneralimentatie alleen nog het beperking van de duur van partneralimentatie van 12 tot 5 jaar met twee uitzonderingen aan de orde. Op 1 november 2018 is nog een derde nota van wijzigingen ingediend. En 6 december 2018 werden de vragen van commissieleden van 27 juni beantwoord. Dit was kennelijk voldoende en 11 december werd er in de Tweede Kamer gestemd over de initiatiefwet en aangenomen zonder discussie. De Eerste Kamer is nu aan zet.
Al op 20 juni 2012 dienden de VVD, PvdA en D66 een initiatienota in bij de Tweede Kamer om te polsen hoe partijen zouden staan tegenover het voorstel de duur van partneralimentatie terug te brengen van 12 naar 5 jaar. De meeste partijen reageerden positief. In 2015 dienden zij hierover een initiatiefwet in. De voorstellen waren:
Het plan in het kort
Indieners willen dat partneralimentatie eerlijker, simpeler en korter wordt. Zij veranderen de grondslag, de berekeningsmethode en de duur. Tegelijkertijd wordt rekening gehouden met de zorgverdeling voor kinderen, de langdurige afwezigheid van de arbeidsmarkt en een prikkel om weer zelfstandig op eigen benen te gaan staan. In huwelijkse voorwaarden of bij een geregistreerd partnerschapovereenkomst kunnen partijen afwijken van de wettelijke regeling. Contractvrijheid is het uitgangspunt. Partneralimentatie is verschuldigd in 16% van de gevallen. Partneralimentatie is aanvullend op kinderalimentatie.
Indieners willen dat partneralimentatie eerlijker, simpeler en korter wordt. Zij veranderen de grondslag, de berekeningsmethode en de duur. Tegelijkertijd wordt rekening gehouden met de zorgverdeling voor kinderen, de langdurige afwezigheid van de arbeidsmarkt en een prikkel om weer zelfstandig op eigen benen te gaan staan. In huwelijkse voorwaarden of bij een geregistreerd partnerschapovereenkomst kunnen partijen afwijken van de wettelijke regeling. Contractvrijheid is het uitgangspunt. Partneralimentatie is verschuldigd in 16% van de gevallen. Partneralimentatie is aanvullend op kinderalimentatie.
In de zomer van 2015 hebben we vanuit de werkgroep Economische Zelfstandigheid van de Wouw een korte en een lange factsheet geschreven als reactie op de Initiatiefwet en de Memorie van Toelichting.
Officiële stukken Initiatiefwet Herziening Partneralimentatie
- Initiatiefnota over partneralimentatie, 20 juni 2012
- Initiatiefwet Herziening Partneralimentatie, 19 juni 2015
- Memorie van Toelichting, 19 juni 2015
- Brief van voorzitter 2e Kamer naar Raad van State met adviezen deskundigen, 8 februari 2016
- Samenvatting advies Raad van State, 22 april, gepubliceerd 8 september 2016
- Advies Raad van State, 22 april, gepubliceerd 8 september 2016
- Reactie van initiatiefnemers op advies Raad van State, 8 september 2016
- Verzoek vaste Kamercommissie Veiligheid & Justitie voor schriftelijke reacties commissieleden, 14 september 2016
- Verslag vaste Kamercommissie Veiligheid & Justitie met de schriftelijke reacties commissieleden, 11 oktober 2016
- NOTA van Wijziging, 14 maart 2017. Uitgekomen op de dag vóór de kamer verkiezingen met als belangrijkste wijzigingen dat de grondslag voor partneralimentatie is hersteld en het verdienmodel eruit is gehaald.
- Tweede NOTA van Wijziging met een korte toelichting 11 juni 2018
- Nota naar aanleiding van het verslag over schriftelijke vragen commissieleden van 11 oktober 2016, 11 juni 2018
- Verslag vaste Kamercommissie Veiligheid & Justitie, 27 juni 2018
- Derde NOTA van Wijziging, 1 oktober 2018
- Derde Nota van Wijziging met toelichting! 1 oktober 2018
Wetsontwerp aangenomen in de Tweede Kamer op 11 december 2018.
Alleen de CU en SGP stemden tegen, de rest van de Kamerleden waren vóór.
Officiële stukken in de Eerste Kamer vanaf 11 december 2018
- NOTA van Wijziging naar de Eerste Kamer, definitieve tekst ter behandeling
- Motie 17 van mevrouw Groenedijk van Groen Links is aangehouden: meer informatie nodig over het wegnemen van obstakels bij ongelijke verdeling van zorgtaken en deelname arbeidsmarkt, 6 dec 2018
- IBO onderzoek naar deeltijd, reactie op motie, 7 dec 2018
- Verslag schriftelijke vragen van de Kamerleden op 11 februari 2019
- Memorie van Antwoord, de beantwoording van de Kamervragen door de initiatiefnemers, 17 april 2019
- Brief van de Minister over de Kamervragen, 19 april 2019
- In de commissievergadering van Justitie & Veiligheid is de 'nadere procedure' aan de orde geweest. De commissie brengt het eindverslag uit, want ze vindt dat de Memorie van Antwoord voldoende antwoord heeft gegeven op haar vragen, 23 april 2019
- Over het wetsvoorstel is een plenair debat in de Eerste Kamer gehouden, 14 mei 2019
- De stemming was 21 mei. Alle fracties stemden voor de wetswijziging, behalve het CDA, CU, SGP en 50Plus
De adviezen van deskundigen over de wet zijn aangevraagd door de initiatiefnemers en 26 augustus 2015 opgevraagd door de Raad van State. Op 8 februari 2016 zijn deze adviezen door de voorzitter van de Tweede Kamer doorgestuurd naar de Raad van State. Opmerking: de initiatiefnemers hebben geen reactie gegeven op deze adviezen.
Rvdr Raad voor de rechtspraak (Rvdr), advies 11 sept 15, 3 pag
RvR Raad voor Rechtsbijstand (RvR), advies 8 sept 15, 3 pag
NVvR Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak (NVvR), advies 18 dec 15, 3 pag
LBIO Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO), advies 12 jan 16, 4 pag
VFas Ver van Familierecht Advocaten Scheidingsmediators (VFas), advies 1 sept 15, 13 pag
Toelichting op de procedure
Op 19 juni 2015 is de initiatiefwet ingediend door de VVD, PvdA en D66 in de Tweede Kamer.
Wat dan als eerste gebeurd is dat de Raad van State een advies wordt gevraagd. Daarop geven de initiatiefnemers een reactie. Daarna stellen de Kamerfracties in de vaste Kamercommissie Veiligheid & Justitie schriftelijke en mondelinge vragen aan de initiatiefnemers. Na de beantwoording van de vragen kan eventueel een nieuwe vragenronde volgen, afhankelijk van hoe tevreden de Kamerleden zijn over de antwoorden. Daarna gaat het wetsontwerp naar de Tweede Kamer. Hier volgen weer schriftelijke en mondelinge rondes, totdat er een stemming plaatsvindt. Bij een Kamermeerderheid gaat het voorstel van wet naar de Eerste Kamer en volgt dezelfde procedure, totdat er een meerderheid is vóór of tegen de wet.
Toelichting op de stukken
Initiatiefwet Herziening Partneralimentatie
Al jaren leeft binnen de Tweede Kamer de opvatting dat een alimentatieduur voor ex-partners van 12 jaar te lang is en er niet aan bijdraagt om de economische zelfstandigheid vrouwen te bevorderen. Mannen en vrouwen horen immers zelf voor hun inkomen zorgen.
Al jaren leeft binnen de Tweede Kamer de opvatting dat een alimentatieduur voor ex-partners van 12 jaar te lang is en er niet aan bijdraagt om de economische zelfstandigheid vrouwen te bevorderen. Mannen en vrouwen horen immers zelf voor hun inkomen zorgen.
In juni 2015 is er door enkele Tweede Kamerleden van de VVD, PvdA en D66 een wetsvoorstel ingediend om de duur van de partneralimentatie te verkorten naar 5 jaar. Met twee uitzonderingen, namelijk partneralimentatie totdat het jongste kind 12 jaar is en bij een leeftijd vanaf 55 jaar tot aan het pensioen als het huwelijk minstens 15 jaar geduurd heeft.
Daarnaast stelt men voor de hoogte van de alimentatie op een andere manier te berekenen, de jaarlijkse indexering af te schaffen en dat nieuwe partners hebben geen invloed hebben op de hoogte van de alimentatie.
Opmerking: dit wetsvoorstel gaat niet over kinderalimentatie.
Memorie van Toelichting
Bij een nieuwe wet wordt altijd een Memorie van Toelichting geschreven om toe te lichten waarom er een wetswijziging nodig is volgens de indiener(s).
Bij een nieuwe wet wordt altijd een Memorie van Toelichting geschreven om toe te lichten waarom er een wetswijziging nodig is volgens de indiener(s).
De drie partijen uit de Tweede Kamer hebben een uitvoerige toelichting ingeleverd die uit drie delen bestaat:
- 1. Motivatie voor de wetswijziging
- 2. Toelichting op de voorgestelde wijzigingen
- 3. Toelichting op de wijzigingen bij de Artikelen
En een bijlage over de Algemene maatregelen van bestuur
- 1. Motivatie voor de wetswijziging
- 2. Toelichting op de voorgestelde wijzigingen
- 3. Toelichting op de wijzigingen bij de Artikelen
En een bijlage over de Algemene maatregelen van bestuur
Raad van State
De Raad van State geeft op elke nieuwe wet een advies, zo ook op deze wet. Het advies van de Raad van State is een belangrijk officieel stuk, waarbij ook adviseurs kunnen worden ingeschakeld. De Minister, staatssecretaris en Kamerleden kunnen het advies naast zich neerleggen.
Vóórdat een advies gepubliceerd wordt kunnen de indieners een reactie schrijven.
Het advies van de Raad van State wordt tegelijk met de reactie van de indieners gepubliceerd.
Verslag vaste Kamercommissie en NOTA van Wijziging
Daarna wordt om schriftelijke en mondelinge reacties van de Kamerfracties gevraagd waarop de initiatiefnemers kunnen antwoorden en eventueel het wetsontwerp kunnen bijstellen. Hiervan wordt een NOTA van Wijziging gemaakt, die weer in de commissie V&J wordt behandeld.
De huidige situatie (mei 2017) is dat er van de Tweede Kamerleden in de commissie V&J een reactie wordt verwacht op de voorliggende NOTA en de wijzigingen die zijn voorgesteld door de initiatiefnemers voor de initiatiefwet.
Op een later tijdstip wordt de verdere procedure toegelicht.
