'Het heteroseksuele mannelijke publiek wil nog altijd gewoon lekkere wijven zien'
'Ik denk dat heel veel mannen überhaupt niet zo geïnteresseerd zijn in vrouwelijke prestaties'
Lees de opmerkelijke ommezwaai van de grofste tegenstander van vrouwenvoetbal
Weerstand blijft, driejarig onderzoek
Facebook 39, gepubliceerd op 29 september 2017
Vóórdat het EK vrouwenvoetbal begon kwam er in maart 2017 een onderzoek uit bij het Mulier Instituut, verscheen er in juni een boek naar aanleiding van het onderzoek en organiseerde het Mulier Instituut samen met de KNVB een congres op 16 juli. De bedoeling van deze aandacht is om te analyseren waar de weerstand tegen het vrouwenvoetbal vandaan komt en hoe deze situatie is te verbeteren.
In maart 2017 verscheen het onderzoeksrapport van het Mulier Instutuut over vrouwenvoetbal: 'Van voetbalvrouwen tot vrouwenvoetbal' Hieraan is drie jaar gewerkt, o.a. door Martine Prange en Martijn Oosterbaan.
*Boek 'Vrouwenvoetbal in Nederland', spiegel en katalysator van maatschappelijke verandering.
Het boek bestaat uit een aantal artikelen en werd in juni 2017 gepubliceerd. Hierin wordt gereflecteerd op verschillende aspecten van de soms paradoxale relatie tussen de ontwikkeling van vrouwenvoetbal enerzijds en maatschappelijke veranderingen anderzijds.
Betekent de aandacht voor het EK vrouwenvoetbal en de toename van vrouwelijke leden bij de KNVB dat de emancipatie in de sport voltooid is? Het EK brengt wel ontwikkelingen op dit gebied in een stroomversnelling. 
Geen lesbische vrouwen meer in het voetbal
Een van de onderzoeksters én schrijfster én oud-professional is Martine Prange. Ze schrijft het volgende: 'Vrouwen willen aandacht voor hun sportieve prestatie, maar die krijgen ze vooral door zichzelf in te zetten als een verleidelijk lichaam. Een vrouw met kort haar zie je niet meer. Om het voetbal te populariseren is het ook niet handig om het te verkopen als iets wat heel lesbisch is of manwijverig. Dat is natuurlijk heel merkwaardig in een maatschappij die homovriendelijk heet te zijn. Voor mij was het voetbal een vrijplaats om lesbisch te zijn, waar dat in de maatschappij moeilijker lag. Nu is dat eerder andersom.'
Voetbalcarrière van een vrouwelijke prof
Martine Prange speelde tussen 1985 en 1995 op het hoogst mogelijke niveau in Nederland. Ze werd meerdere malen kampioen en met KFC won ze de beker. In 1988 ging ze als prof naar België en werd ze geselecteerd voor het Nederlands elftal. In de jaren ‘90 vertrok ze naar Turkije en speelde ze enkele jaren in Istanboel en Ankara. Prange: "De mentaliteit is daar heel anders. In Turkije is voetbal oorlog. Meiden waren bereid hun leven te geven als ze het veld op stapten. Ze waren fysiek heel sterk, spijkerhard en hun vechtersmentaliteit was enorm. Waarom dat in Nederland anders is? Voetbal moet hier mooi en gestileerd zijn, het resultaat staat niet altijd centraal. In Turkije betekent winnen glorie. En compensatie voor een armzalig leven. Buiten het voetbalveld hadden die vrouwen niks, op een plakboek met voetbalfoto’s na. De sport was hun toegang tot de buitenwereld en vaak hun enige middel om het huis uit te komen en iets van maatschappelijk succes te behalen."
'Kennis van Nu' over vrouwenvoetbal op NTR Video van 8.50 tot 17.39 minuut gaat over meisjesvoetbal. Interview met Martine Prange: <iframe width="560" height="315" src="https://embed.vpro.nl/player/?id=VPWON_1240176&profile=default" frameborder="0" allowfullscreen webkitallowfullscreen></iframe>
De mannelijke blik 
De mannelijke blik geldt evenzeer voor veel vrouwen die naar voetbal kijken. 'Historisch is dat altijd benadrukt,' zegt Oosterbaan. 'Kijk naar jezelf door de ogen van een man. Het voetbal is zo mooi om te onderzoeken, omdat je er de gevolgen zo goed ziet.'
Prange: 'Vrouwen willen aandacht voor hun sportieve prestatie, maar die krijgen ze vooral door zichzelf in te zetten als een verleidelijk lichaam. Een vrouw met kort haar zie je niet meer. Om het voetbal te populariseren is het ook niet handig om het te verkopen als iets wat heel lesbisch is of manwijverig. Dat is natuurlijk heel merkwaardig in een maatschappij die homovriendelijk heet te zijn. Voor mij was het voetbal een vrijplaats om lesbisch te zijn, waar dat in de maatschappij moeilijker lag. Nu is dat eerder andersom.'
Foto Anouk Hoogendijk bij Jinek, 17 juli 2017
Symposium vrouwenvoetbal
Voorafgaand aan de openingswedstrijd van het Europees Kampioenschap Vrouwenvoetbal op 16 juli in Utrecht, organiseert het Mulier Instituut in samenwerking met de KNVB en de oud-internationalsvereniging De Aventurijnen een symposium over de ontwikkelingen in het vrouwenvoetbal en actuele kansen en uitdagingen voor de (beleids)praktijk en onderzoek. Inhoudelijke thema’s die aan de orde komen zijn: gemengd jeugdvoetbal; structuur talentontwikkeling en topsport; beeldvorming; vrouwen in leiderschapsposities. En de overkoepelende vraag in hoeverre internationale evenementen als het EK hierop van invloed zijn.
Een aantal uitspraken uit het boek:
- Mannelijkheid bewijzen. "Sport, met name het voetbal, is in de negentiende eeuw uitgevonden voor mannen om hun mannelijkheid mee te bewijzen. Als vrouwen zich op dat terrein begeven, wordt dat consequent ter discussie gesteld."
- Space invaders: 'de manifestatie van het vrouwenlichaam binnen het mannelijke domein van het trapveldje.' Dat gaat zomaar niet.
- 'Het vrouwenvoetbal is door periodes van repressie en gedogen gegaan. Nu is er stimulering, maar niets wijst erop dat er geen terugval meer zal zijn.'
- 'Het vrouwenvoetbal is door periodes van repressie en gedogen gegaan. Nu is er stimulering, maar niets wijst erop dat er geen terugval meer zal zijn.'
- Hoe succes in zijn tegendeel omslaat. Als de bedreiging voor het mannenvoetbal maar groot genoeg wordt, als het vrouwenvoetbal de eenheid en gelijkheid maar dicht genoeg nadert, dan is de weerstand zo weer terug: tot hier en niet verder. Terug in je hok!
- De faciliteiten voor voetballende vrouwen zijn nog altijd niet optimaal, in clubbesturen en in de KNVB komen zij nog altijd nauwelijks aan bod. Als het gaat om de echte talentontwikkeling worden meisjes vergeten. Een professionele voetbalcarrière zonder bijbaan is in Nederland voor vrouwen uitzonderlijk.
- De faciliteiten voor voetballende vrouwen zijn nog altijd niet optimaal, in clubbesturen en in de KNVB komen zij nog altijd nauwelijks aan bod. Als het gaat om de echte talentontwikkeling worden meisjes vergeten. Een professionele voetbalcarrière zonder bijbaan is in Nederland voor vrouwen uitzonderlijk.
- En dan is er nog de schoonheidsparadox: vrouwenvoetbal wordt beoordeeld op zijn 'mannelijke' kwaliteiten als kracht en snelheid, maar de speelsters die dat moeten leveren worden wel geacht dat te doen als 'vrouwen'.
- Sponsers stoppen hun geld niet in de vrouwensport om de sport, maar omdat het zulke leuke meiden zijn met van die lekkere koppies. Zolang dat de leidraad is gaat er nooit iets veranderen."
- Sponsers stoppen hun geld niet in de vrouwensport om de sport, maar omdat het zulke leuke meiden zijn met van die lekkere koppies. Zolang dat de leidraad is gaat er nooit iets veranderen."
* 'Vrouwenvoetbal in Nederland', Martine Prange en Martijn Oosterbaan, Uitgeverij Klement ism Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis, 272 pagina's, juni 2017, €24,99
Martine Prange (1969), hoogleraar filosofie in Tilburg en voormalig profvoetballer.
Martijn Oosterbaan (1975), hoofddocent culturele antropologie te Utrecht.
