1. Home
  2. PENSIOEN - meer
  3. Evaluatie wet VPS
ACTUEEL: brief van de Nederlandse VrouwenRaad voor de evaluatie van de wet VereveningPensioen bij Scheiding, 4 december 2017
 

Evaluatie van de wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding

Planning: eind december 2017. Pas 8 maart 2018 kwam een nieuw voorstel van de wet, n.a.v. de evaluatie.
Wat houdt de wet in
De wet Verevening Pensioen bij Scheiding regelt de verdeling van het ouderdomspensioen bij echtscheiding en bij beëindiging van een geregistreerd partnerschap sinds 1 mei 1995.
Op grond van deze wet hebben bij een scheiding beide ex-partners recht op de helft van het ouderdomspensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd. 

Evaluatie van de wet na 10 jaar is toegezegd aan de Tweede Kamer om na te gaan of de wet voldoet aan de bedoeling van de wetgever. Vanaf 2006 zijn er verschillende onderzoeken gedaan, waaruit blijkt dat de wet complex is. De wet voldoet, maar is te weinig bekend bij zowel de doelgroep als bij professionals. Bovendien wordt maar bij de helft van de doelgroep pensioenverevening aangevraagd op de juiste wijze, waardoor nogal wat pensioengerechtigde mensen in de problemen komen.

Kamervragen en evaluatie van de Wet VPS
In de Tweede Kamer is in juni 2016 via een motie opnieuw om een evaluatie van de Wet VPS gevraagd vanwege de maatschappelijke ontwikkelingen die zich sinds de vorige evaluatie hebben voorgedaan. Op 13 juni 2017 kwam de staatssecretaris met een voorlopige evaluatie van de Wet.

Uit deze evaluatie blijkt dat alle betrokken bij een echtscheiding nog steeds steken laten vallen inzake de pensioenverevening. De staatssecretaris zegt toe om voor het einde van het jaar 2017 met de complete evaluatie van deze wet te komen en het kabinetsstandpunt hierover.

Bemoeienis met de Wet vanuit de vrouwenbeweging
Voor de evaluatie van de Wet VPS is de vrouwenbeweging niet benaderd. Toevallig kwamen we daar achter vanwege een artikel in de Volkskrant van 6 oktober 2017. Reden om ons in de problematiek te verdiepen. Mede omdat de de maatschappelijke werkelijkheid van samenwonende paren ingrijpend aan het veranderen is. Tegenwoordig wordt 44 procent van de kinderen geboren worden bij samenwonende stellen, die niet gehuwd zijn en ook geen notarieel samenlevingscontract hebben afgesloten (Emancipatiemonitor 2016, pagina 24)

Samenwonen zonder notariële acte betekent dat deze vrouwen géén recht op partnerpensioen opbouwen. Ook voor deze groep vrouwen blijkt echter dat hun keuzes vaak overeenkomen met die van gehuwde vrouwen, namelijk dat zij, of er nu wel of geen kinderen zijn, meer uren aan het huishouden en zorg gaan besteden en minder betaald gaan werken.   

Nederlandse VrouwenRaad
Genoeg reden om de Nederlandse VrouwenRaad te benaderen om als NVR een brief op te stellen voor het kabinet en Tweede Kamerleden met voorstellen die vrouwen niet benadelen, en daarbij ook pensioenrechten van samenwonenden opnemen.
Hierbij zijn ook twee bijlagen opgenomen met voorstellen om het pensioen te verbeteren en dat er een groot verschil is tussen laag- en hoog opgeleide vrouwen in kennis over hun pensioen tijdens en na een scheiding.
 
Belangrijke voorgestelde wijzigingen uit de brief van 4 december 2017:
Lees meer >>
- Pensioenverevening wordt een verplicht onderdeel van een echtscheiding en bij het ontbinden van een geregistreerd partnerschap, net zo als alimentatie, zorg voor de kinderen, omgangsregeling en verdeling van boedel en huis. Zonder pensioenverevening kan de scheiding niet worden uitgesproken.
- De verzekerde is verplicht de scheiding binnen twee jaar bij het pensioenfonds te melden en de afspraken van het scheidingsconvenant schriftelijk en aangetekend mee te sturen. 

- Conversie wordt de regel. Dat wil zeggen dat het deel van het pensioen waarop de vragende partij rechten heeft opgebouwd zelfstandig wordt toegekend. Het pensioen wordt rechtstreeks overgemaakt naar de vragende partij en is niet meer afhankelijk van de ex. Dit betekent b.v. dat de uitkering niet meer afhankelijk van het wel of niet behalen van de pensioenleeftijd van de oorspronkelijke verzekerde. Verder voordeel is dat de financiële band tussen de exen definitief is verbroken. Nadeel is dat bij overlijden van de verzekerde geen bijzonder partnerpensioen wordt toegekend, hoewel niet elk pensioenfonds dit uitkeert. Nadeel voor de pensioen plichtige is dat bij het overlijden van de ex het pensioen van de ex niet wordt bijgevoegd bij de pensioen plichtige.

Bij een scheiding kan een andere pensioenverevening afgesproken worden 
- Paren die bij de notaris een samenlevingscontract opstellen, worden verplicht de verdeling van het pensioen op te nemen. Deze paren hebben dezelfde pensioenrechten als bij een echtscheiding. Ook hier is conversie de regel, waarvan echter afgeweken kan worden. 

- De periode dat partners ongehuwd samenwonen, geregistreerd bij de burgerlijke stand, telt mee in het aantal jaren dat er pensioen wordt opgebouwd bij een (echt)scheiding. Ook hier is conversie het uitgangspunt. Wanneer samenwonende paren alsnog hun relatie notarieel vastleggen, tellen de samenwonende jaren mee bij het bepalend van het partnerpensioen. Bij het uit elkaar gaan kan een andere pensioenverevening afgesproken worden. 

Toevoeging
Een al enkele jaren is de trend dat mensen eerst ‘op proef’ gaan samenwonen, al dan niet gevolgd door een huwelijk. In 2016 ging het om 954.000 paren. Van de kinderen wordt 44 procent geboren bij ongehuwde paren, van de eerstgeborenen is dit zelfs 50 procent*. 
*  Emancipatiemonitor 2016, pagina 24
**  Opvallende is dat in de Emancipatiemonitor in de tekst en bij de meeste tabellen géén onderscheid meer wordt gemaakt tussen gehuwd en ongehuwd samenwonen.

Zie Emancipatie monitor 2016, wordt er consequent gesproken over ‘(gehuwd) samenwonende paren’, en van ‘paar zonder/met kinderen’, b.v. pagina 148, 152 en verder