Vechtscheidingen
Na het beëindigen van een huwelijk is er kans op een zogenaamde vechtscheiding. Jaarlijks gaat dat over 20 procent van de 33.000 scheidingen, zo'n 7000 keer.
Het aantal vechtscheidingen is in korte tijd aanzienlijk toegenomen, in 2013 waren er nog 10 procent zogenoemde vechtscheidingen, in 2015 20 procent.
Financieel
Zo'n vechtscheiding kan gaan over geld, de ex betaald de kinder- en/of partneralimentatie niet of onregelmatig. Of het gaat over de hoogte van de alimentatie. Het is in de meeste gevallen de vrouw die rechtszaken aanspant.
Naderhand kunnen er nog de nodige toestanden ontstaan als het pensioen niet goed geregeld was na de scheiding.
Omgangsregeling
Of de vechtscheiding gaat over de omgangsregeling met de kinderen. B.v. de ene ouder voert de omgangsregeling die bij de scheiding is vastgesteld, niet uit. In deze gevallen is het meestal de man die via een rechtszaak z'n recht probeert te halen.
Het tv programma Klokhuis maakte er vier afleveringen over in januari 2017.
In elke situatie delft de vrouw het onderspit
In beide situaties trekt de vrouw aan het kortste eind, onder het motto: vrouwen zijn nu toch wel geëmancipeerd! Als argumenten worden daarbij gehanteerd:
- had ze maar fulltime moeten blijven werken tijdens haar huwelijk, dan was er nu geen probleem geweest. Dus dan had ze maar beter moeten onderhandelen aan de keukentafel.
- had ze maar niet de meeste zorg naar zich moeten toetrekken, meer overgelaten aan haar ex
Vrouwen worden met deze redenaties in een hoek geplaatst wat onrecht doet aan de werkelijkheid en wat moeilijk is om je tegen te verweren:
- De politiek neemt het op voor de 'zielige' mannen die financieel worden uitgekleed en aan wie het omgangsrecht wordt onthouden. Stukje voor stukje worden de rechten van mannen 'verbetert', ten koste van vrouwen.
- Media voeden deze ideeën met uitzendingen, artikelen en video's. Vooral de kant van mannen wordt belicht.
- Nogal wat vrouwen ondersteunen deze redenaties.
Kortom, gescheiden vrouwen die een probleem hebben, staan in de kou.
over het toenemend aantal problematische echtscheidingen (vechtscheidingen). Vooral de positie van kinderen vraagt om aandacht.
Jaarlijks moeten zo’n 70.000 kinderen omgaan met de praktische, financiële en emotionele gevolgen van het feit dat hun ouders uit elkaar gaan. Ongeveer 80 procent van de scheidende ouders (al dan niet getrouwd) lukt het om afspraken te maken over de zorg voor hun kinderen, de verdeling van geld en goederen en eventuele alimentatie. In circa 20 procent van de gevallen lukt dit niet. Deze scheidingen kunnen zodanig uit de hand lopen dat gesproken wordt een vechtscheiding. Daarbij zijn ouders zo verbeten bezig met hun eigen strijd, dat ze de belangen van de kinderen nogal eens uit het oog verliezen. Vooral als de kinderen inzet zijn van strijd, is dat zeer schadelijk.
Familierechters hebben verschillende initiatieven ontwikkeld om binnen procedures over vechtscheidingen de problemen voor kinderen te verminderen, en er in ieder geval voor te zorgen dat die niet erger worden. Initiatieven die hun bestaansrecht hebben bewezen, worden in 2017 bij alle gerechten ingevoerd. Ook streeft de Rechtspraak naar een andere scheidingsprocedure, waarbij ouders gezamenlijk hun problemen aan de rechter voorleggen. Op die manier wordt hun conflict niet onnodig aangewakkerd. ‘De klassieke opzet van een rechtszaak, het zogenaamde toernooimodel, leent zich niet goed voor het voorkomen van een vechtscheiding’, schrijft voorzitter Frits Bakker van de Raad voor de rechtspraak in Rechtspraak magazine van maart 2016. 'Partijen staan daarin tegenover elkaar’. Als je elkaar het licht in de ogen niet gunt en niet nuchter kunt nadenken, maakt die opzet de kwaadheid alleen maar groter, aldus Bakker.
Vanaf volgend jaar wordt bij iedere echtscheiding één rechter aangewezen, die zich buigt over alle conflicten die er spelen. Deze 'regierechter' praat met de ouders, kinderen en eventuele hulpverleners en houdt tijdens het scheidingsproces een vinger aan de pols.
Welke wettelijke regelingen zijn er t.a.v. kinderen?
Sinds januari 1998 behouden beide ouders bij een scheiding het gezag over de kinderen.
Er moet dan een regeling worden getroffen over de verblijfplaats van de kinderen en de omgang met beide ouders. Het is echter de vraag of dit mooie uitgangspunt het aantal conflicten heeft doen afnemen. Wie bepaald uiteindelijk naar welk vervolgonderwijs een kind gaat?
Ouderschapsplan, verplicht sinds 2009
In het ouderschapsplan leggen de ouders vast hoe ze na de scheiding de zorg voor het kind verdelen, wie financieel wat bijdraagt en hoe ze van plan zijn belangrijke beslissingen te nemen, zoals de schoolkeuze voor hun kind. Sinds 2009 is het voor ouders van minderjarige kinderen wettelijk verplicht zo'n plan in te dienen bij de rechter als zij willen scheiden.
De vastlegging kan onderling gebeuren, met tussenkomst van een mediator of door bemoeienis van een rechter. Vanaf 12 jaar mogen kinderen zelf kiezen bij wie ze wonen.
Doel van de wet was het verminderen van conflicten tussen ex-partners over de kinderen en het voorkomen van vechtscheidingen.
Het tegendeel is gebeurd, sinds 2013 is het aantal vechtscheidingen verdubbeld.
Het is soms ook wel duidelijk waardoor dat komt. Uit onderzoek bleek dat een groot deel van de ingediende ouderschapsplannen bestond uit van het internet geplukte standaardplannen, die niet of heel summier waren ingevuld. Ongeveer een kwart van de ouderschapsplannen vallen in de categorie 'zeer vaag'. 'Dan staat er bijvoorbeeld dat ouders beloven dat ze goed naar elkaar zullen luisteren. Wat dat in de praktijk betekent, wordt niet duidelijk.'
De rechter kan moeilijk afdwingen dat koppels heel concrete afspraken maken. 'Je kunt mensen immers niet verplichten dat ze het met elkaar eens worden.' Zo lijkt het ouderschapsplan dus vooral verworden tot een papieren 'moetje'.
Co-ouderschap, gezien vanuit het kind
Co-ouderschap is niet zo ideaal als het lijkt. Maar desondanks is nog niet wetenschappelijk bewezen dat het echt schadelijk is voor de ontwikkeling van het kind. Wel is aangetoond dat gezamenlijk gezag en opvoeding beter zijn voor het kind dan één ouderlijk gezag en opvoeding. Er werd in dit onderzoek echter geen verbetering gevonden van co-ouderschap ten opzichte van gezamenlijk gezag waarbij de kinderen bij beide ouders ‘een aanzienlijk deel’ van hun tijd doorbrachten. Aangezien dit aanzienlijke deel ook in een omgangsregeling kan zitten, is het de vraag of co-ouderschap met kop en schouder boven andere opties uitsteekt.
Ondanks aanvankelijk de beste voornemens van beide ouders, komt van co-ouderschap in de praktijk vaak weinig terecht. In vrijwel alle gevallen wordt vervolgens alsnog een omgangsregeling afgesproken als een van de beide ouders een nieuwe relatie start.
Gezien vanuit de belangen van het kind is co-ouderschap meestal af te raden. Immers leidt het kind een zwervend bestaan tussen twee woningen. Het heeft geen vast 'thuis'. Vriendjes en vriendinnetjes weten veelal niet op welke dag het kind waar woont. Ook administratief zijn er tal van complicaties. Te denken valt aan de problemen voortkomende uit het feit dat een kind niet op twee adressen kan worden geregistreerd bij de gemeente, school, belastingdienst en dergelijke.
Mediation, een goede ontwikkeling?
Mediation is eigenlijk niets anders dan bemiddeling tussen partijen.
In plaats van tegen elkaar te procederen, kan je een echtscheiding regelen via dezelfde mediator of advocaat. Je verminderd dan de conflicten, beperkt de kosten, en versnelt de procedure.
Je moet echter wél een eigen advocaat inschakelen als overleg met je partner niet meer mogelijk is en als er sprake is van een noodzaak om rechtstreeks tot actie over te gaan.
Echter, door tegen elkaar te gaan procederen, vervalt bijna altijd het contact met één van beide ouders (meestal met de vader) na het scheiden.
Het is echter de vraag of het belang van de vrouw bij mediation voldoende in het oog wordt gehouden.
Ernstige zorg over vechtscheidingen blijkt ook uit onderzoek
- ernstige conflicten tussen de ouders overrulen de positieve betekenis van vaders (Laumann-Billings e.a., 2001);
- als moeders tevreden zijn over de omgangsregeling met vader, gaat het met de kinderen goed (Amato e.a., 1999);
- kinderen gedijen nog altijd het beste in redelijk functionerende volledige gezinnen. Van de scheidingskinderen zijn zij die een conflictueuze scheiding meemaken het slechtste af;
- na een vechtscheiding hebben jongeren een hogere kans op delinquentie, agressief gedrag en roken (Spruijt, 2007);
- jongeren hebben na een ruziescheiding meer kans op depressieve gevoelens. Hoe meer conflict, hoe heftiger de depressie (Blijlevens e.a., 2005).
